سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

مدح و مرثیۀ امام سجاد علیه السلام

شاعر : هاشم طوسی
نوع شعر : مدح و مرثیه
وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
قالب شعر : ترکیب بند

ای مظهر نجابت و اخلاص و سادگی            ای اسـوۀ یـگـانـگـی و ایـسـتـادگـی

عرش خـدا ندیـده به پای تواضعت            این گونه سـاده با نسب شـاه زادگی


گر چه نماز در دل شبهای عـاشقی            یک رسـم بوده بین شما خـانوادگی

اما حـدیث سـجـدۀ طـولانی ات شده            وجه تـمـایـز تو در این اوفـتـادگـی

هـمـواره هـمـنـشـیـن تبـار رعـیـتی            در منـتهای عزت و اربـاب زادگی

در پیش چشم های تو ای همدم سحر            من ماندم و خجالت این بی ارادگی

ای دست پُـر کـرامت حق بین آستین

ادرکـنـی یا امام هـدی زین العـابـدین

ریشه دوانده در نگهت رسم دلبری            از درک نـاقـص کـلـمـاتـم فـراتری

آئـیــنـۀ تـجـلّـی ایــمـان و بـنــدگـی            در قامت عبادت و تقوا چه محشری

در معـرفت به وادی عـرفـان نیافتم            از مـکـتـب صحـیـفۀ تو راه بهتری

تو مـعـدن شهامت و ایثـار و غیرتی            در هـیـبت و اراده عـلـیّ مصوری

لرزیده پایه های شب از خطبه خوانی ات            گـفــتـنــد آمــده اســدالله دیــگـری؟

وقتی دعا به دشمن خود یاد می دهی            معلوم می شود چـقـدر مثل مـادری

بـایـد بـرای تو به روی طـاق یـادهـا

قـابـی بـیـاورم پُـر از وَ اِن یـکـادهـا

خورشید محو سجدۀ طولانی تو بود            در جستجوی رتـبـۀ ایـمـانی تو بود

این رسم سفره داری و مهمان نوازیت            جاری میان آن رگ ایـرانی تو بود

در نیمه های شب دل بی تاب جبرئیل            در حـسـرت قـرائت قـرآنـی تو بود

سـجـادۀ سـتـاره چـهـل سـال شـاهـدِ            چشمان خیس و دیدۀ بارانی تو بود

قلب ترک ترک شدۀ کـاسه های آب            مبهوت خشکی لب عطشانی تو بود

پس کوچه های کوفه و دروازه های شام            در حزن گریه ها و پریشانی تو بود

هر دم که صحبت غم این مرد می شود

سر تا به پای قـافـیه پُـر درد می شـود

با ما بـگـو ز تـسـویـۀ بـی مـرام هـا            از چـشـم هـرزه و نظـر ازدحـام ها

شاید محاسن تو ز خونت خضاب شد            آن دم که سنگ خورده ای از پشت بام ها

گـویا شبیه شهـر مدینه به کوفـه هم            بـا خـنـده داده انـد جـواب ســلام هـا

تا نـام فـاطـمـه ز دهـان شما پـریـد            گـویـا دوبـاره تـازه شـده انـتـقـام ها

نامـردمان کـوفه فـرامـوششان شده            از آن سفارشات و از آن احترام ها

با تـازیـانـه بر تن اطـفـال می زدند            بس وحـشیـانـه پیـش نـگـاه امـام ها

(مسلم) به پای غـربت مولا قـیام کن

دیگر بس است صحبت خود را تمام کن

نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما پیشنهاد می‌کنیم به منظور انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید



تو صخره شهامت و ایثار و غیرتی            در هـیـبت و اراده عـلـیّ مصوری



بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما  پیشنهاد می‌کنیم به منظور انطباق مطالب با روایات مستند و معتبر و انتقال بهتر معنای شعر، بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید؛ لازم به ذکر است موضوع جشن، شادی، رقصیدن و ... در شام بوده نه در کوفه و براساس کتب معتبر تاریخی همچون: الفتوح ج ۵ ص ۱۲۱؛ أمالی مفید ج ۳۸ ص ۳۶۷؛ اللهوف ص ۱۳۰؛ مناقب آل ابیطالب ج ۴ ص ۱۱۶؛ مَقْتَل خوارزمی ج ۲ ص ۴۶؛ مُثیرُالأحْزان ص ۲۰۹؛ جلاءالعیون ص ۵۹۳؛ بحارالأنوار ج۴۵ صص ۱۰۹و ۱۶۴؛ منتهی‌الآمال ص ۴۸۵؛ قمقام ص ۵۱۶؛ نفس‌المهموم ص ۳۵۳؛ مقتل امام حسین ص ۲۲۳؛ مقتل مقرّم ص ۲۹۹؛ مقتل جامع ج ۲ ص ۴۳  و.... در شهر کوفه مردم پشیمان شده و گریه زاری می‌کردند، جهت کسب اطلاعات بیشتر به قسمت روایات تاریخی همین سایت مراجعه کرده و یا در همین‌جا کلیک کنید. ضمن اینکه در منابع معتبر برای شهر شام هم جشن پایکوبی نقل کردهاند نه پرتاب سنگ و آتش و ...



دیدم محاسن تو ز خونت خضاب شد            ازبس که سنگ خورده ای از پشت بام ها